Aflevering 12: Change of plans

Ontwikkelingswerk is iets heel moois. Je spaart je geld om een grote reis te maken en je in te zetten voor mensen die het zoveel minder hebben dan jij. Je hebt de motivatie om de handen uit de mouwen te steken, je kennis in te zetten om er samen met de lokale mensen een leuke tijd van te maken en iets te bereiken.
Dit is mijn streven en mijn ideaal, altijd al geweest sinds mijn eerste ervaring met ontwikkelingswerk in Brazilië 2005.
In Peru heb ik dit ideaal tot uiting gebracht en heb ik me vol enthousiasme en energie ingezet om iets te kunnen betekenen voor dit project, voor dit land. Misschien is het een illusie om te denken dat het project écht iets aan me heeft gehad, maar stiekem weet ik dat dit wel zo is.

Dit alles wil niet zeggen dat het altijd makkelijk is om in de Zuid-Amerikaanse cultuur te leven en te werken. De welbekende relaxheid die dit continent typeert, is prachtig maar voor een Nederlander niet makkelijk. Afspraken die niet worden nagekomen, belangrijke dingen die niet zijn geregeld en het niet kunnen organiseren van activiteiten, noem maar op. Dit leidt soms tot miscommunicatie en frustratie aan de kant van de Nederlander. Heel logisch en eigenlijk weet je dat ook van tevoren. Toch zij dat zo en moet jij je als Nederlander daaraan proberen aan te passen.

Hier in Bolivia kom ik weer in aanraking met die zo andere manier van denken. Zo weten ze op mijn project niet wanneer ik kom werken, wat ik kom doen en hoelang ik blijf. Niemand die me enigszins kan uitleggen wat het project inhoudt en waar ik bij zou kunnen helpen.
En wanneer ik voorstel om zelf iets op te zetten, ziet men dat niet zitten en weet men het niet te organiseren. Dit is lastig en het gevoel van ´nuttig en welkom zijn´ komt daardoor onder spanning te staan. Volgens de website staat het project te springen om vrijwilligers, met name vrijwilligers met een professie. Maar op het moment dat deze zich presenteren, weten ze het naar mijn idee niet te organiseren en wat ze er mee aan moeten. Dat is jammer, want vrijwilligers kunnen veel doen en organiseren, mits daar ruimte voor is.

De gedacht dat, in dit geval, Bolivianen het niet willen of het niet kunnen verbeteren van hun land, spookt daardoor door mijn hoofd.
Een voorbeeld waaruit dit blijkt, naar mijn mening, is dat van een Nederlands echtpaar dat hier in Sucre al 5 jaar hard werkt om een sportproject voor (gehandicapte) straatjongeren op te zetten. Dit project is goed georganiseerd en geeft jongeren een goede mogelijkheid om zich te uiten in sport. Veel materialen zijn voorhanden gekomen op dit project: een zwembad, tennisbaan, tennisrackets, etc. Een project naar mijn hart, zullen we maar zeggen: er wordt echt iets bereikt en de jongeren worden er beter van.
Dit echtpaar heeft Boliviaanse werknemers in dienst en is het afgelopen half jaar terug gegaan naar Nederland om wat dingen te regelen. Afgelopen week zijn ze teruggekomen en is gebleken dat het hele project dit halve jaar volledig heeft stilgelegen. Geen enkele Boliviaan heeft zich ervoor ingezet en ook maar iets gedaan om het project draaiende te houden. Het echtpaar kan nu min of meer weer overnieuw beginnen.
En dit is één verhaal, maar ik ken meerdere soortgelijke verhalen.

Dit is in het algemeen moeilijk te accepteren voor mensen die een arm land willen helpen door middel van kleinschalige projecten.
Deze verhalen maken me teleurgesteld, boos, verdrietig en gefrustreerd. Wat zegt het over mij dat ik me dat zo aantrek?
Ik wil me altijd ergens voor 200% voor inzetten en als ik ergens in geloof, vergroot dat mijn motivatie met de factor 10.
Mijn mening is: als je écht iets wil, moet je daar hard voor werken en dan lukt het je vaak wel! En juist die spirit en die drive mis ik hier, in een van de armste landen ter wereld. De Bolivianen die ik spreek willen heel graag een beter leven, maar als het puntje bij paaltje komt, gebeurt er niks. Ideeën en mooie woorden genoeg, maar de uitvoer ervan...
Nu weet ik dat dat ook voor een groot deel te maken heeft met de overheid die veel initiatieven tegenhoudt en corrupt is, maar toch.

Het is voor mij moeilijk te accepteren en onder ogen te zien dat het land waarschijnlijk niet klaar is voor verbetering en dat niet kan organiseren. Voorlopig zal het verschil tussen arm en rijk dus zo ontzettend groot blijven, en dat is pijnlijk om te beseffen.
Natuurlijk weet ik ook wel dat ik de wereld niet kan verbeteren, die illusie heb ik niet. Toch had ik wel verwacht meer voldoening te halen uit wat ik doe hier en meer het gevoel te hebben iets te kunnen betekenen. De jongens van het project zijn ontzettend lief en als ik hun lachende gezichtjes zie, word ik daar ook wel echt blij van. Dat is het niet. Maar voor dat kleine halve uurtje per dag dat ik iets met ze kan gaan doen, vind ik het moeilijk om mijn motivatie en die 200% energie op te brengen.

Na veel wikken en wegen en steeds weer opnieuw hopen dat er meer ruimte voor me komt, heb ik uiteindelijk besloten om mijn vrijwilligerswerk te verkorten. De planning was om 8 weken hier te werken, maar ik heb besloten dat dit mijn laatste week is, na 3 weken neem ik afscheid. Deze week ben ik nog wezen kijken op een ander project, maar ook daar voel ik de zelfde houding ten opzichte van vrijwilligers. Uit de gesprekken met andere vrijwilligers waar ik mee optrek, hoor ik allemaal dezelfde geluiden.
Met het verkorten van mijn vrijwilligerswerk heb ik ook besloten om eerder terug te vliegen naar Nederland. Mijn vlucht staat gepland op 10 mei en woensdag 11 mei zal ik ´s avonds rond 19uur weer de Nederlandse grond betreden.

Mijn laatste week in Bolivia ga ik er nog op uit met een paar huisgenoten. We gaan een 3-daagse tour doen in Uyuni, een mooi natuurgebied met lagunes, natuurparken en zoutvlakten. Daarna reis ik nog een paar dagen rond om vervolgens op 10 mei te vertrekken vanaf La Paz. Bolivia is een prachtig land met lieve en mooie mensen. Het is een rijk land op het gebied van natuur en gastvrijheid.

Het is jammer dat mijn werk in dit land me niet heeft gegeven wat ik had gehoopt, maar dat is niet anders. Ik heb mijn best gedaan en een fantastische tijd gehad deze 4 maanden. Ik ben aan dit avontuur begonnen om mooie ervaringen op te doen en om me in te zetten voor de medemens. Dit heb ik naar vermogen gedaan en ik kijk terug op een hele bijzondere, gave en mooie tijd!
Ik heb ontzettend veel gezien, heel veel mooie mensen ontmoet en veel voldoening gehaald uit dit alles en ik ben er klaar voor om weer terug te komen. Als een ervaren reizigster en rijk persoon (in figuurlijke zin natuurlijk ;-)) kom ik over een kleine 2 weken terug.
Ik weet dat ik met open armen word ontvangen door alle mensen die voor mij zo bijzonder zijn. Door deze mensen heb ik dit kunnen doen en ook in dat opzicht voel ik me een rijk persoon.
Deze ervaring en alle herinneringen neemt niemand me meer af.

Bedankt dat jullie met me mee zijn gegaan op deze geweldige reis. En mijn laatste 2 weken in dit land neem ik jullie voor het laatst mee op dit prachtige continent. Koninginnedag staat voor de deur (en dat wordt een groot feest hier met al die Nederlanders) en daarna gaan we de 3-daagse tour in Uyuni doen. De verhalen daarover horen jullie waarschijnlijk pas als ik weer in Nederland ben, dus nog even afwachten.

Lieve groet uit Bolivia,

Gerjanne, die nog steeds heel erg geniet van alles wat ze meemaakt en ziet!